Węzeł wymiany ruchu EPIX, założony przez Stowarzyszenie e-Południe, powstał dzięki pracy, zaangażowaniu i kapitałowi polskich małych i średnich operatorów telekomunikacyjnych. Zyski z jego działalności przeznaczane są na inwestycje i realizację projektów wspierających to środowisko. Obecnie, jako największy IXP w Polsce, przenoszony jest do spółki należącej do Grupy MiŚOT, której akcje trafią do MiŚOT-ów.

Punkt wymiany ruchu internetowego (ang. Internet Exchange Point czyli IXP) to w praktyce zestaw urządzeń telekomunikacyjnych, który umożliwia i usprawnia połączenia pomiędzy więcej niż dwoma niezależnymi systemami internetowymi. IXP umieszczony jest co do zasady w ważnym komunikacyjnie miejscu i zapewniając połączenie autonomicznych systemów pozwala na wymianę między nimi ogromnej (liczonej w Terabitach na sekundę) ilości danych. Punkt wymiany ruchu nie wymaga przy tym, aby ruch internetowy między jakąkolwiek parą uczestniczących systemów autonomicznych przechodził przez inny (trzeci) system, nie powoduje też żadnych zmian w tym ruchu, ani w żaden inny sposób w niego nie ingeruje. Mówiąc bardziej obrazowo; bez IX-ów nie moglibyśmy komunikować się ze światem w sposób tani i efektywny.

– Naszym założeniem od początku istnienia jest zapewnienie dostępu do taniej i wysokiej jakości transmisji danych i usług IP – mówi Adam Kossowski, prezes MiŚOT S.A. – Obecnie zaś EPIX jest jedynym polskim i zarazem największym w kraju węzłem wymiany ruchu. Ponadto zarządzany jest przez małych i średnich operatorów ISP, a wszelkie nadwyżki finansowe pozyskane z jego prowadzenia przeznaczane są na rozwój i wspieranie przedsięwzięć służących jego użytkownikom.

Podporządkowany małym i średnim

– Nie jesteśmy ani neutralni, ani niezależni – zaznaczył Krzysztof Czuszek, wiceprezes zarządu MiŚOT S.A., podczas Lokalnego Zjazdu MiŚOT w Bukowinie Tatrzańskiej. – EPIX jest ściśle podporządkowany interesom małych i średnich operatorów telekomunikacyjnych i w pełni zależny od Grupy MiŚOT. Z MiŚOT-ami też nigdy nie konkurowaliśmy, nie konkurujemy i konkurować nie będziemy. Nie obsługujemy samodzielnie klientów biznesowych i prywatnych, a jedynie operatorów, nie wchodzimy też na tereny obsługiwane przez naszych operatorów bez ich zgody i współpracy z nimi.

Od początku istnienia węzeł działał też na zasadzie not-for-profit i był finansowany przez uczestników.

– Warto przy tym zaznaczyć, że pozostałe znaczące IXP, które działają w Polsce, wypracowują zyski dla francuskiego i amerykańskiego kapitału, a jednocześnie konkurują z MiŚOT-ami na rynku biznesowym. Właściciel  jednego z nich, Orange Polska, działa również na rynku detalicznym – podkreśla Krzysztof Czuszek.

Początki EPIX-a były skromne i sprowadzały się do przełącznika w siedzibie Polskich Sieci Elektroenergetycznych przy ulicy Jordana w Katowicach. Choć oficjalnie węzeł wystartował w 2010 roku, już w latach 2007 – 2008 śląskie lokalne sieci zaczęły się łączyć, a ich właściciele rozpoczęli działalność pod szyldem Stowarzyszenia e-Południe.

– Kiedy zaczynaliśmy, praktycznie wszystkie łącza kończyły się w Warszawie – przypomina Adam Kossowski. – Awaria prądu w stolicy powodowała całkowity blackout Internetu w Polsce. Jednocześnie liczba małych i średnich operatorów na Śląsku ewidentnie świadczyła o tym, że istnieje w Polsce telekomunikacja poza Warszawą. Ciężką pracą udało się stworzyć na Śląsku alternatywę dla Warszawy.

Rozwój

Przez kilkanaście lat działania EPIX zmienił kształt rynku telekomunikacyjnego i stał się największym w Polsce punktem wymiany ruchu. Zapewnia dostęp do taniej i wysokiej jakości transmisji danych z większością innych węzłów telekomunikacyjnych w kraju. Umożliwia też niezależny dostęp do międzynarodowych operatorów takich jak Telia, Lumen, Liberty Global, RETN czy GTT. oraz punktów wymiany ruchu DE-CIX, NIX, Peering.cz. W wymianie ruchu uczestniczy obecnie ponad 800 podmiotów, a ruch w sieci przekracza już mocno dwa Terabity na sekundę.

– Przystąpienie do EPIX od początku bazowało na prostych umowach i nieskomplikowanych procedurach – podkreśla Krzysztof Czuszek. – Wszystkie zamówienia nadal realizowane są mailowo, nie ma umów terminowych. Bazujemy na wzajemnym zaufaniu. Choć zaczynaliśmy działalność z dość wysokimi cennikami wynikającymi z małej liczby partycypujących, dziś ceny usług sięgają najniższych rynkowych, dbamy też o to, by co miesiąc wprowadzać obniżki. Kompensujemy także zmiany kursów walut.

Wolumen transmisji w węźle powiększał się regularnie o około 20 proc. rocznie, a największy, spowodowany pandemią w 2020 roku, skok wyniósł 35 proc. rok do roku.

Usamodzielniła się także znaczna część projektów inkubowanych przez EPIX.

– Gdy startowaliśmy, to było nas dwóch do roboty, dziś dla projektu pracuje około 20 osób. Większość z nich to inżynierowie – mówi Krzysztof Czuszek. – Uruchomiliśmy także kolejne centra w miejscach, gdzie łączy się najwięcej operatorów: w Warszawie i Poznaniu. 

Węzeł w Poznaniu

Pod koniec 2020 roku branżowe media obiegła informacja, że EPIX Internet Exchange uruchomił trzecią lokalizację węzła wymiany ruchu internetowego, tym razem na terenie poznańskiego kampusu Data Center Beyond.pl.

– Wynikało to z ogromnego zapotrzebowania na skracanie tras i zmniejszenie opóźnień dla operatorów – podkreśla Krzysztof Czuszek. – Nowa lokalizacja ma strategiczne znaczenie, ponieważ węzeł EPIX Poznań jest naszym pierwszym w zachodniej części Polski. W dużej części przejmuje w związku z tym obsługę ruchu internetowego na tym obszarze. Znacząco poprawiło to szybkość przesyłu danych dla obecnych członków EPIX w pozostałych częściach kraju, którzy mogą teraz ominąć transferowanie ruchu przez odległą Warszawę czy dalekie Katowice i od razu zestawić połączenie w pobliskim Poznaniu.

Powstanie nowego węzła stało się też okazją dla MiŚOT-ów, dotychczas nie korzystających z EPIX, do zakupu łącza czy dostępu do treści większych operatorów w bardzo atrakcyjnych cenach.

Nowa lokalizacja infrastruktury wymiany ruchu internetowego w Polsce to  także szansa dla przedsiębiorstw i internautów z rejonu zachodniej Polski na szybszy i efektywniejszy dostęp do kluczowych zasobów polskiego internetu, takich jak Allegro.pl, Home.pl, Nazwa.pl, Tvp.pl, Onet.pl czy WP.pl.

– Długo szukaliśmy partnera, który wesprze EPIX w wymianie ruchu w zachodniej Polsce – wspomina Adam Kossowski. – Wreszcie udało się, przy pomocy Beyond i lokalnego MiŚOT-a – Netronik zbudowaliśmy węzeł oraz oraz uruchomiliśmy POP-y w kilku krytycznych telekomunikacyjnie miejscach stolicy Wielkopolski. 

Poznań jest optymalnie zlokalizowany. Jego położenie między Szczecinem, Wrocławiem, Bydgoszczą i Toruniem z jednej oraz Warszawą i Katowicami z drugiej strony, gwarantuje najniższe możliwe opóźnienia transmisji danych. Krytyczne znaczenie ma również to, iż EPIX.Poznan znajduje się “po drodze” do Frankfurtu, Amsterdamu, Berlina i Londynu, czyli tak naprawdę Internetu światowego.

Wizja

Dzięki powstaniu poznańskiego węzła ma być także dostępny zestaw usług premium, które zapewnią bardzo niskie czasy dostępu do serwerów i skrócenie tras wędrówki danych po Polsce. To jednak dopiero początek zapowiadanych zmian i nowości w EPIX.

– Profesjonalizujemy się, tworzymy kolejne produkty dla MiŚOT-ów, takie jak telewizja, telefonia, usługi bezpieczeństwa i usługi premium – wymienia Krzysztof Czuszek. – Jesteśmy też w trakcie budowy własnego centrum danych, głównie w celu zapewnienia bezpieczeństwa EPIX-a. Z przymrużeniem oka wspomnę też, że niesiemy “krużganek oświaty” i uczymy naszych uczestników pisać ładne i poprawne językowo maile, przez co rynek telekomunikacyjny MiŚ postrzegany jest bardziej profesjonalnie. W ciągu ostatnich lat wymieniliśmy też praktycznie cały sprzęt, co kosztowało grube miliony złotych.

Trwa także budowanie wokół Stowarzyszenia e-Południe grupy kapitałowej, której liderem będzie spółka MiŚOT S.A. Ponad 61 proc. jej akcji trafi do operatorów, którzy jednocześnie będą jej klientami. Jest to początek realnej integracji biznesowej rozproszonych operatorów stanowiących znaczącą część polskiego rynku telekomunikacyjnego.

– Powołana przez nas stabilna i wiarygodna dla rynku Grupa MiŚOT czerpie z wypracowanego przez kilkanaście lat dorobku Stowarzyszenia e-Południe. Jej celem jest skuteczna działalność na rzecz MiŚOT-ów, dostarczanie im konkurencyjnych cenowo produktów i usług. Najważniejsze jednak, że spółka będzie należeć do operatorów. To będzie ich i pracujący dla nich podmiot! – mówi Krzysztof Czuszek.

Silnikiem grupy kapitałowej nadal będzie EPIX, działający jednak w formie spółki z o.o. 100 proc. udziałów w EPIX-ie posiadać będzie należąca do operatorów MiŚOT S.A.

…

Na świecie istnieje ponad 100 punktów wymiany ruchu internetowego, z czego 60 znajduje się w Europie i 26 w Ameryce Północnej (2005). W Stanach Zjednoczonych punkty wymiany ruchu internetowego nazywane są również Network Access Point (NAP). Pierwszym punktem wymiany ruchu w Polsce był uruchomiony przez ATM S.A. punkt wymiany ruchu pomiędzy sieciami IKP (AToM) i Internet Technologies. Kolejno do tego punktu dołączali: węzeł w CIUW, Supermedia, Medianet, Polska On-line, Polbox i inni ówcześni ISP.